Pokloni Petra Kočića posebna dragocjenost

Knjiga “O čudesnoj riječi” iz 1552. godine Joanisa Revklina stara je gotovo pet vijekova i ujedno je najstarija knjiga u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske. U fondu se nalaze i knjige koje su pripadale Srpskoj čitaonici, koju je prije 143 godine u Banjaluci osnovao Vasa Pelagić.

Rekla je ovo bibliograf u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske Jelena Janjić, koja brine o fondu starih i rijetkih knjiga.

– U Zbirci stare i rijetke knjige kao posebna dragocjenost čuvaju se tri knjige iz lične biblioteke Petra Kočića. Vlasništvo dokazuje pečat Petra Kočića sa autografom otisnut na predlistu jedne i naslovnim stranicama dviju knjiga, kao i bilješka bibliotekara da su poklon Milke Kočić, piščeve supruge – naglasila je Janjićeva.

Među naslovima koje je Petar Kočić poklonio Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci RS nalaze se djela “Pučina” i “Običan čovek” Branislava Nušića (Beograd, 1905), cara Konstantina Sedmog Porfirogenita “De administrando imperio: glave 29-36” (Zagreb, 1909) i Podaci za proučavanje prosvjetnog rada u Bosni i Hercegovini: referat za “Prosvjetinu” anketu (Sarajevo, 1911).

– Pretpostavlja se da su to knjige koje su 1956. godine uz dio Kočićeve arhive u vidu poklona stigle u Banjaluku. Ovi primjerci mogu biti od koristi pri rekonstrukciji prvobitne Kočićeve biblioteke, koja je najvećim dijelom u fondu Narodne biblioteke Srbije, a dio građe je u Muzeju književnosti i pozorišne umjetnosti BiH – rekla je Janjićeva.

Dodaje da je zbirka starih i rijetkih knjiga u nacionalnoj biblioteci Srpske brojem mala, jer posjeduje 400 bibliografskih jedinica, ali da je, zbog raznovrsnog sadržaja i brojnih kulturoloških podataka, dragocjenost koja zaslužuje da bude predstavljena javnosti.

– Korisnici Fonda starih i rijetkih knjiga su najčešće istraživači koji za različita istraživanja uglavnom koriste istorijsku i filološku građu. Knjige se koriste u čitaonici biblioteke, nije dozvoljeno iznošenje tih djela – objasnila je Janjićeva.

Kada je riječ o čuvanju rariteta, kaže da je zbirka fizički odvojena od ostalih knjiga, te da se nalazi u metalnim kasama na temperaturi od 18 stepeni, zaštićena od dnevne svjetlosti.

– Veliki broj djela poklon je prote Dušana Kecmanovića, o čemu postoje i zapisi na knjigama. Uz saradnju društva “Prosvjeta” i u sporazumu sa Srpskom čitaonicom, na čijem se čelu tada nalazio prota Dušan Kecmanović, 1936. godine osnovana je Narodna biblioteka, iz koje je veliki broj knjiga poklonjen nama – kazala je Janjićeva.

Kaže da je najviše knjiga u zbirci iz oblasti društvenih djelatnosti, književnosti, istorije, filologije, pedagogije, prava i religije.

– U najavi izlaska izdanja često su objavljivani pozivi za pretplatu, a spiskovi prenumeranata publikovani su u samoj knjizi. Jedan broj knjiga u ovom katalogu sadrži spiskove prenumeranata koji govore o broju i staležu čitalaca, kao i o mjestima u kojima se oni nalaze, što su dragocjeni podaci za razna kulturnoistorijska istraživanja – kaže Janjićeva.

Objasnila je da je od oktobra 2007. godine, sa prelaskom na kompjutersku katalogizaciju rariteta, omogućeno i njihovo pretraživanje u elektronskom katalogu (COBISS.BH), pored već postojećeg načina informisanja putem lisnih kataloga.

– Digitalizacija stare i rijetke knjige iz fonda Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske od velike je važnosti za samu ustanovu, njene korisnike, a i za zaštitu i predstavljanje kulturnog blaga koje se nalazi u njenom fondu. Zbirci stare i rijetke knjige potrebna je zaštita koju digitalizacija može da ostvari – naglasila je Janjićeva.

Dodaje da je digitalna zbirka dostupna na veb adresi biblioteke.

Vuk Stefanović Karadžić

– Među najznačajnijim srpskim stvaraocima 19. vijeka dominantnu ličnost predstavlja Vuk Stefanović Karadžić. Njegova djela su među raritetima u našoj biblioteci najbrojnija. Neka od njih su “Srpski rječnik” (Beč 1818. i 1852) i “Srpske narodne poslovice” (Beč, 1849) – kaže Jelena Janjić.

Izvor: Glas/Aleksandra Madžar