Nezdrava hrana okidač za bolest: Od raka debelog crijeva dnevno u Srpskoj umre jedan čovjek

U Srpskoj je u porastu broj oboljelih od karcinoma debelog crijeva, a jedan od faktora rizika svakako su i nezdrave namirnice koje, zbog lošeg životnog standarda, imaju primat u ishrani većine građana.

Statistika pokazuje da od ovog karcinoma u RS godišnje oboli preko 600 ljudi, dok u bolnicama bude liječeno više od 3.350 pacijenata. Bitku sa ovom zloćudnom bolešću dnevno u prosjeku izgubi jedan čovjek.

Karcinom debelog crijeva je drugi vodeći uzrok umiranja u muškoj, a treći u ženskoj populaciji u Srpskoj, pokazuje statistika.

Iz Udruženja hirurga RS nedavno su saopštili da je, nakon rata, na 100.000 stanovnika od karcinoma debelog crijeva na godišnjem nivou obolijevalo oko 20 bolesnika, a sada je taj broj daleko iznad 50.

“Teško ga je zaustaviti, jer je hrana zagađena” – upozorili su iz ovog udruženja.

Faktori rizika

Od faktora rizika na koji građani mogu uticati, stručnjaci u prvom redu upozoravaju upravo na hranu, odnosno meso i mesne prerađevine za koje je i Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) potvrdila da izazivaju rak.

Nakon rezultata ove studije SZO nadležne institucije u RS su pozvale građane da smanje konzumaciju pomenutih namirnica. Podsjetili su da je SZO crveno meso označila kao vjerovatno kancerogeno, a mesne prerađevine kao kancerogene za ljude.

“U Agenciji za istraživanje karcinoma (IARC) uglavnom su se bazirali na karcinom debelog crijeva i rektuma, ali je povezanost između konzumacije crvenog mesa i pojave karcinoma uočena i kod karcinoma pankreasa i prostate” – saopštili su tom prilikom iz Instituta za javno zdravstvo RS.

Kod nas dodatni problem predstavlja činjenica da se, zbog nemaštine, hranimo izuzetno nekvalitetnim prerađevinama, što u velikoj mjeri povećava rizik od nastanka karcinoma debelog crijeva.

Uvoz

Primjera radi, na tržište BiH godišnje se uveze preko 17.000 tona mesa za preradu, ukupne vrijednosti oko 38 miliona KM. To znači da kilogram ovog mesa, koje na našem tržištu biva prerađeno u tone i tone viršli, kobasica, salama, pljeskavica, u prosjeku košta tek nešto više od dvije KM. Naši građani godišnje pojedu i najmanje deset miliona kilograma kobasica i konzervi iz uvoza, čija cijena po kilogramu u prosjeku iznosi tek nešto više od pet KM.

Dakle, sasvim je jasno o kakvom je ovdje (ne)kvalitetu riječ, odnosno, da, zbog slabe kupovne moći, bukvalno jedemo sve i svašta.

U Institutu za javno zdravstvo RS rekli su za Srpskainfo da, pored fizičke neaktivnosti i prekomjerne tjelesne težine, rizik od nastanka karcinoma debelog crijeva povećava i konzumacija crvenog mesa, industrijski prerađene hrane i rafinisanih ugljikohidrata.

“Povećan unos alkohola i pušenje u adolescenciji takođe povećavaju rizik od nastanka karcinoma debelog crijeva” – naglašavaju u IJZ.

Hemija

S druge strane, dok stručnjaci iz SZO tvrde da 50 grama prerađevina dnevno povećava šansu za obolijevanje od raka crijeva za 18 odsto, nutricionisti su izračunali da na kilogram mesa ide oko 100 grama hemije.

“To su emulgatori, aditivi, pojačivači ukusa, boje i mirisa. Kroz mesne prerađevine u organizam unosimo mnogo hemije koja nas uništava. Oni koji ga vole, treba da jedu meso čije je porijeklo poznato. Pored rizika od pretjeranog korišćenja crvenog mesa, poznato je da se, prvenstveno živina, tovi steroidima, što je takođe opasno” – upozoravaju nutricionisti.

Ljekari objašnjavaju da, uz rak dojke i grlića materice, karcinom debelog crijeva može imati bolji ishod liječenja kod ranog otkrivanja, pa savjetuju obaveznu kolonoskopiju nakon 50. godine života.

Takođe, eliminisanjem faktora rizika za nastanak raka debelog crijeva na koje možemo uticati, kao što su neadekvatna ishrana, gojaznost, pušenje, alkohol, te otkrivanjem raka u ranom stadijumu, može se smanjiti broj oboljelih.

Godišnje 5.000 novooboljelih

Zvanična statistika pokazuje da je u Srpskoj za dvije decenije ukupan broj umrlih od karcinoma porastao za skoro 80 odsto. Prema podacima Zavoda za statistiku RS, od neoplazmi je 1997. umrlo 1.636, a tokom prošle godine 2.938 ljudi.

U Srpskoj godišnje bude registrovano više od 5.000 novooboljelih, a preko 20 odsto svih smrtnih slučajeva bude uzrokovano malignim bolestima, podaci su Instituta za javno zdravstvo RS.

Izvor: Srpskainfo/ Maja Bašić