Vaskršnji običaji kod nas i u svijetu

Za najradosniji hrišćanski praznik Vaskrs vezuju se običaji koji imaju dosta odlika crkvenog učenja i crkvene prakse.

Pretpostavlja se da je oskudnost narodnih običaja, koji se odnose za ovaj praznik, uzrokovana činjenicom da se Vaskrs ubraja u pokretne praznike.

Samo farbanje jaja jeste specifičnost ovog velikog praznika. Mnogi narodi, jaje smatraju simbolom rađanja novog života, a tu činjenicu potkrepljuju i podaci iz mitologija starih naroda.

Jaje kao simbol Vaskrsa datira još od vremena kada je Marija Magdalena caru Tiberiju poklonila jaje govoreći mu da je Isus vaskrsao, ali simboliše i novi život, snagu života, jer pile samo iznutra razbija ljusku i izlazi na svjetlost dana.

Običaji se razlikuju od zemlje do zemlje, negde su strogo vjerski, ali postoje i vaskršnji običaji koji sa vjerom nemaju veze, kao što je u zapadnim zemljama običaj da vaskršnji zeka donosi poklone djeci. U mnogim zemljama zadnjih godina, kuvana jaja zamenjuju jaja od čokolade, potrošačko društvo je dovelo do toga da običaj farbanja jaja negdje izumre pod izgovorom da djeca više vole jaja od čokolade.

Rusija

Domaćice u Rusji unaprijed pripremaju vaskršnju trpezu, uz obavezni simbol “kulič” – vaskršnji kolač od tijesta i jaja, osveštan na Veliku subotu. Osveštana je i “pasha”, specijalno jelo od mladog sira, pavlake i jaja, u obliku zarubljene piramide ukrašene ušećerenim voćem, koja, prema tradiciji, predstavlja simbol Groba Gospodnjeg. “Pasha” je i simbol “pune kuće” i njome se služe gosti u znak dobrodošlice. U Rusiji na dan Vaskrsa ljudi sa korpama hrane odlaze na grobove preminulih rođaka gdje provode veći dio dana jedući i tako odajući počast preminulom. U Rusiji je bio običaj da ako se neko uspava i ne dođe na jutrenje u crkvu idu po njega, polivaju ga vodom, ili ga bacaju u rijeku. U 17. vijeku, Sinod Ruske crkve je posebnim ukazom zabranio provođenje ovog običaja, koji je dovodio i do smrtnih stradanja ljudi.

Bugarska

U Bugarskoj su popularne i vaskršnje figure od čokolade i šećera u obliku zeca. Na Veliki Četvrtak se farba prvo jaje i priprema tijesto za vaskršnje hljebove. Bugarke pripremaju vaskršnji hljeb sa crvenim jajetom u sredini koje se poklanja prvom gostu koji posjeti ukućane. U nedjelju Bugari idu u crkvu na svetu liturgiju i vraćaju se domovima sa svijećom u ruci. Kod njih je običaj da se za Vaskrs nosi nova odjeća koja simboliše vaskrsenje i rađanje novog života na proljeće.

Italija

U Italiji se tradicionalno jede posebna vaskršnja “torta di Pasketa”, slani kolač s kuvanim jajima i špinatom

Njemačka

U Njemačkoj se za najmlađe u baštama skrivaju korpe s jajima i čokoladnim figuricama.

Francuska

U Francuskoj djeca stoje u krugu i u vazduh bacaju i hvataju šarena jaja.

Amerika

U Americi sakrivaju jaja u kući, dvorištu ili vrtu, a djeca ih zatim traže, uvjerena da ih je preko noći sakrio vaskršnji zeka, ostavljajući slatkiše i druge poklone.

Poljska

U nekim dijelovoma Poljske za Vaskrs se ljudi polivaju vodom

Holandija

U Holandiji je običaj da se dječacima simbolično “ispraši tur”, jer se tako istjeruje loše ponašanje. Ovaj običaj imaju i Škoti, kod kojih postoji i izreka „istučen kao na Vaskrs”.

Grčka

U Grčkoj, Vaskrs ne može da prođe bez crvenih jaja, vaskršnje supe od jagnjećih iznutrica “magiritse”, slatkog kolača “curekija” i jela od jagnjećeg mesa “kokoreci”. Jedan od običaja koji se praktikuje na ostrvu Krf je i bacanje “botidesa”, kermičkih posuda napunjenih vodom sa prozora na ulicu, dok se u područijma prema Bugarskoj održava tradicionalna “borba jajima”.

Austrija

U Austriji je veoma važan praznik Zeleni četvrtak, pred Vaskrs, kada je običaj da jedu zeleno povrće i ovaj dan simbolišu jaja ofarbana u zelenu boju.

Meksiko

U Meksiku, u četvrtak pred Vaskrs, vjernici idu u sedam crkava i u svakoj se mole za oprost grijehova. Na Veliki petak simbolično obilježavaju stradanje Hristovo a subotom organizuju paljenje Jude, lutke napravljenje od kartona.

Izvor: Nezavisne