Kako je nastao šoping fenomen poznat kao “Black Friday”?

​Izraz “Crni petak” je potekao iz SAD, gdje prvog petka nakon Dana zahvalnosti, trgovci maksimalno snižavaju cijene – čime počinje praznična sezona.

Pravi praznik za sve šopingoličare u Americi je aktuelan još od 1952. godine, a ubrzo je ova konzumentska pomama zaživjela i u Velikoj Britaniji, da bi se potom popularizovala u ostalim dijelovima Evrope, prvenstveno u Njemačkoj, Austriji i Švajcarskoj, ali i u Australiji, Indiji i Kini.

Ipak, najveća manija koja nastaje na ovaj dan ogromnih popusta dešava se svakako na tlu Amerike, gdje se prodavnice otvaraju još tokom noći (četvrtak na petak), a redovi se uveliko formiraju tokom ranih jutarnjih časova, da bi kada se radnje konačno otvore čitava stampeda ljudi nagrnula u objekat, kao da se sve dijeli besplatno, mada to naravno nije slučaj.

Sasvim je logično što je upravo u Americi šopingholija “crnog petka” postala nacionalni fenomen, jer na tom tlu sve je i počelo.

Tradicija seže skoro čitva dva vijeka unazad i na neki način dogodila se slučajno.

Naime, s obzirom da se “Black Friday” održava svakog prvog petka nakon najvećeg američkog praznika – Dana zahvalnosti (koji se proslavlja svakog četvrtog četvrtka u novembru), tog petka (koji tada inače uopšte nije nosio naziv Black friday, dobio je ime znatno kasnije) održavala su se velike parade, koje su (opet tradicionalo) sponzorisale tadašnje najveće robne kuće “Macy’s” i “Eaton’s”.

Ove parade predstavljale su najveći dio marketinških kampanja prije Božića, a rezlutirale bi time da mnoštvo ljudi nakon parade odlazi u kupovinu upravo u pomenute prodavnice, to jest robne kuće.

Ubrzo je ovaj običaj zaživio kao tradicija, da bi 30-ih godina prošlog vijeka zapravo postao dan koji otvara sezonu praznične (božićne kupovine).

Ono što je interesantno jeste to da iako je fokus bio na kupovini i tog dana u radnjama je vladala znatno veća gužva, neki naročiti popusti uopšte nisu bili u igri.

S obzirom da je Dan zahvalnosti najveći porodični praznik u Americi, kada se iz svih krajeva zemlje porodica okuplja za jednim stolom na tradicionalnom ručku, narednog dana (u petak) kada se svi vraćaju svojim kućama, a pritom se i održavaju razne parade, u gradovima nastaje potpuni kolaps u saobraćaju, zbog čega su zapravo saobraćajci ovaj dan prozvali crnim petkom.

Nagli skok prodaje, koji od tog dana zvanično obilježava početak praznične šoping groznice, prodavci su u svojim knjigama obilježavali crnom bojom, dok je prije toga prodaja mahom bilježena crvenom bojom.

Ovaj skok prodaje prodavcima se naravno izuzetno dopao, te su odlučili da maskimalno iskoriste pogodnosti šopngoličarskog petka, kako zbog još veće zarade, tako i zbog privlačenja pažnje na svoje proizvode.

Popusti su postali neizostavni dio “Black Friday” manije, a sa godinama, ulog je počeo sve više da se podiže, te su se radnje međusobno takmičile, ne bi li se naravno privukao što veći broj kupaca.

Rezultat toga bili su popusti i preko 70 odsto, megalomanske rasprodaje, radno vrijeme koje je počinjalo i do četiri, pa i pet sati ranije.

Ulog je iz godine u godinu sve veći, a šoping manija petka u novembru zahvatila je nedavno i naš region.

Izvor: Nezavisne