Na 30. Sajmu knjige u Banjaluci uručene nagrade “Zlatna sova” i “Sovica”

Na 30. Međunarodnom sajmu knjige “Banjaluka 2025”, u organizaciji “Glasa Srpske”, u Sportskom centru “Borik” danas su uručene nagrade “Zlatna sova” i “Sovica”, koje dodjeljuje Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Republike Srpske.

Prvu nagradu “Zlatna sova” dobio je Novica Novaković za rukopis “Leto gospodnje 1976”, koji je na konkurs stigao pod šifrom “Svim knjigama knjiga”, drugu nagradu dobio je Miroslav Živanović za rukopis “Legenda o sedam pravednika”, koji je pisac poslao pod šifrom “Omen”, i treća nagrada pripala je Gordani Opalić za rukopis “Sepija”, poslat pod šifrom “Retrogradna”.

Ovo je jednoglasno odlučio žiri u sastavu Predrag Petrović (predsjednik), Dragana Bedov i Igor Simanović.

S druge strane, nagrada “Sovica” pripala je Marini Jovanović za rukopis “Koka avijatičarka”, koji je na konkurs stigao pod šifrom “Vovbager Beskonačno Produženi”, a o nagrađenom djelu odlučivao je žiri u sastavu Sanja Macura, Jelena Kojović Tepić i Radisav Milić.

Nagrade su dobitnicima uručili i u ime žirija obrazloženja pročitali Igor Simanović i Sanja Macura.

“Roman “Leto gospodnje 1976” odlikuje se zavidnim pripovjedačkim i stilskim umijećem. Ostvaren je kao intimna porodična hronika u kojoj se, iz vizure dječaka, prate zbivanja vremenski omeđena jednom kalendarskom godinom. U centru tih dešavanja je figura oca, strastvenog čitaoca, “proždrljivog gutača knjiga”, zanesenjaka opsjednutog mnogobrojnim književnim i naučnim interesovanjima. Ovako zasnovan lik oca, kao i infantilna doživljajna pozicija iz koje se taj lik predstavlja, u dosluhu je sa Kišovim “Porodičnim cirkusom””, stoji, između ostalog, u obrazloženju za prvu nagradu “Zlatna sova”.

U nagrađenom romanu, obrazloženo je dalje, može se pratiti diskretni tematski i smisaoni dijalog sa Kišovim opusom.

“Zato bi se moglo reći da izbor 1976. godine kao vremenskog opsega dešavanja nije nimalo slučajan, jer to je godina objavljivanja “Grobnice za Borisa Davidoviča”, zbirke koja će se naći u očevom čitalačkom vidokrugu u završnim poglavljima ovog rukopisa. Sentimentalno i povremeno baj kovito putovanje u prošlost protkano je brojnim humorističnim, a nekad i ironičnim tonovima”, navedeno je u obrazloženju za prvu nagradu “Zlatna sova”. Što se tiče drugonagrađenog rukopisa, žiri kaže da je roman “Legenda o sedam pravednika”, kako se navodi u uvodnoj napomeni, inspirisan likovima Kirilova iz romana “Zli dusi” i Lize iz “Zapisa iz podzemlja”.

“Jasno ukazujući na intertekstualnu relaciju sa Dostojevskim, autor je nametnuo jedan izuzetno zahtjevan okvir tekstu: kako iz perspektive aktuelizacije složenih pitanja i problema koje veliki pisac razvija u svom grandioznom stvaralačkom opusu, tako i iz pozicije vlastitog samopotvrđivanja, odnosno nužnosti novog književnog oblikovanja koje odvlači od pozicije pukog epigonskog podražavanja izvornom predlošku. S tim u vezi, čini se da je izbor Lize i Kirilova, kao literarnih prethodnika Sofije i Kirila u romanu “Legenda o sedam pravednika”, dobro promišljen i nimalo slučajan”, naveo je žiri za nagradu “Zlatna sova”.

Oni navode u nastavku da roman “Legenda o sedam pravednika” postavlja pred čitaoca krupne probleme i pitanja, pritom ostajući čitko i uzbudljivo štivo.

“Ipak, slojevitost i višeznačnost romana, a što primarno proizlazi iz dijaloga koji se uspostavlja sa Dostojevskim, pretpostavlja čitaoca koji će ne samo prepoznati nesumnjivu zanimljivost fabularnog okvira, već i biti spreman da se uhvati u koštac sa dubljim misaonim aspektima teksta, a u tome treba prepoznati i temeljni kvalitet romana “Legenda o sedam pravednika””, rekao je Simanović u ime žirija.

On je obrazložio i treću nagradu na konkursu “Zlatna sova”.

“Svojevrsnom simbolikom koja se ogleda u samom naslovu, ali još više u kompoziciji, roman “Sepija” kroz sedam poglavlja donosi priču o sedam ljudskih sudbina – četiri muškarca i tri žene, povezanih odrastanjem i životom u istom gradu, ali i onim što je nevidljivo urezano u svijest o sopstvenim korijenima i pripadnosti. Tako “vječni” ili “božanski” broj odzvanja pitanjima o smislu, iskušenjima i naporima da se dosegne ono slućeno, a nedohvatno zrno sreće. Pojedinci zatočeni u vrtlozima sopstvenih posrtanja, njihove odluke i traganja otvaraju na širokom planu bivstvovanja pitanja na kojima se slama ne samo lično i pojedinačno, nego i opšte”, piše u obrazloženju žirija.

Žiri dodaje da je Majdanpek – grad čije je ime istorijski sinonim za rudarstvo na ovim prostorima – u romanu tačka presjeka sedam života, ali i ogledalo u kojem se nazire ne samo viševjekovno taloženje bakarne prašine na građevinama, u vazduhu i u svakoj pori ljudskoj od kopanja “krvave zemlje” koja je istovremeno i “život i smrt”, nego i survavanje temelja na kojima počiva jedno društvo, osuđeno na lagano umiranje.

Uručujući nagradu Marini Jovanović, profesorica Sanja Macura kazala je da je pred čitaocima avantura žitelja jednog seoskog dvorišta u kojem život teče sasvim obično, sve dok priča ne počne jednom neobičnom kokošjom željom.

“Šta se desi kada jedna mlada Koka ima životni san da nauči da leti, i kada ne želi da se pomiri sa školskim i roditeljskim stavom koji kaže “Kokoške nisu letačice kao druge ptice, pomiri se s tim, nauči da nosiš jaja, kljucaš i čeprkaš po dvorištu”? Pred mladim čitaocem ove knjige otvara se pitanje koliko su važni snovi i želje, imamo li pravo da gledamo u pravcu njihovog ostvarenja ili treba da se povinujemo ograničenjima koja pred nas i oko nas postavlja okruženje u kojem živimo. Pitanje je ogromno pa ni odgovor na njega ne može da bude jednostavan”, ističe Macura.

Ona dodaje da u Kokinom slučaju odgovor leži u učiteljskoj mudrosti Sove koja nije samo didaktička, nego i vaspitna: “Uvijek sam poučavao đake da nema prepreke koja se ne da savladati srčanom željom i mućkanjem glave”.

“No, za ostvarenje Kokine životne želje nisu dovoljne njena upornost i Sovina spremnost da joj svojim ogromnim znanjem i iskustvom pomogne. Pred čitaocem se otvara svijet u kojem svaki žitelj seoskog dvorišta i njegove okoline mora da izađe iz svoje zone komfora i uobičajene svakodnevice ispunjene društveno poželjnim, propisanim i očekivanim postupcima i načinima ponašanja, kako bi udruženi pomogli Koki”, kazala je na kraju Macura.

Pored uručenja nagrada “Zlatna sova” i “Sovica”, danas su na 30. Međunarodnom sajmu knjige u Banjaluci predstavljene knjige “Grigorije Božović u Makedoniji”, na kojoj su govorili Nebojša Kuzmanović i Dragiša Bojović, potom “Kada je Sava bio Rastko” o kojoj su pričali Dragiša Bojović i Danijel Dojčinović, te knjige “Svetlost, senke i šaputanja: Eseji s povodom” Ivana Negrišorca i “S kamenjem Hristovim, belim” Selimira Radulovića.

Takođe, u 18 časova trebalo je da bude promovisana knjiga Valentine Milačić “Pjesme na žici”.

Za 19 časova je najavljena promocija “Zbirke kratkih priča mladih autora iz Republike Srpske”, koju je upravo objavio “Službeni glasnik Republike Srpske”, a riječ je o najboljim pričama na konkursu koji je raspisao pomenuti izdavač.

O knjizi je tebalo da govore članovi žirija pomenutog konkursa Stevo Grabovac i Milan Milošević, te pobjednik konkursa Andrija Lazić.

U Banskom dvoru, takođe od 19 časova, trebalo je da bude predstavljena knjiga “Nevesinjska puška – pucanj koji odjekuje vijekovima”, promocija reprint izdanja posvećenih ovom događaju, a povodom 150. godišnjice.

Izvor: Nezavisne / Foto: Nezavisne