Vahida Maglajlić: Banjalučanka za nezaborav (Foto)

Jedina žena koja sa banjalučkog Trga palih boraca NOB-a posmatra prolaznike zvala se Vahida Maglajić i po mnogo čemu je bila izuzetna. Podsjetimo se zajedno života ove hrabre Banjalučanke.

Vahida Maglajlić je jedina je muslimanka proglašena za Narodnog heroja Jugoslavije.

Rođena je 17. aprila 1907. godine u Banjaluci, u uglednoj muslimanskoj porodici. Iako joj roditelji nisu dozvoli da se školuje, preko svoje braće, koji su se školovali u Sarajevu i Zagrebu, upoznala se sa radničkim pokretom i marksizmom.

Bila je jedna od prvih muslimanki koje su učestvovale u akcijama radničkog pokreta – radničkim priredbama, izletima i predavanjima. Bila je angažovana i u organizaciji „Ženski pokret“ u Banjaluci, gde je najprije bila sekretarka, a potom i predsjednica. Učestvovala je i u sakupljanju sredstava za organizaciju „Crvena pomoć“.

U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljena je maja 1941. godine.

Poslije okupacije Kraljevine Jugoslavije i uspostavljanja ustaške Nezavisne Države Hrvatske 1941. godine, Vahida je aktivno učestvovala u pripremama za organizovanje oružanog ustanka. Ustaška policija u Banjaluci je uspjela da dozna za Vahidinu povezanost s partizanima, ali je u početku prezala od hapšenja, zbog mogućeg revolta muslimanskog stanovništva.

Oktobra 1941. godine je bila pozvana da se javi u ustaško redarstvo na razgovor. Tada je bila uhapšena i puna dva mjeseca zadržana u pritvoru. U banjalučkom zatvoru, poznatom kao „Crna kuća“, bila je mučena i maltretirana u nadi da će odati i ostale saradnike Narodnooslobodilačkog pokreta.

Pošto je pred isljednicima uporno ćutala, oni su odlučili da je pošalju na prijeki sud u Zagreb. Na dan odlaska u Zagreb, 20. decembra 1941. godine, zajedno sa svojom drugaricom Danicom Marić, uspjela je da kroz prozor pobjegne iz zatvora. Njih dvije su se nekoliko dana skrivale u kući Vahidinog oca, a potom su uz pomoć banjalučke partijske organizacije prešle na oslobođenu teritoriju na planini Čemernici. Tamo su uoči nove 1942. godine stupile u partizanski odred.

Ubrzo po dolasku na oslobođenu teritoriju, počela se baviti političkim radom. Djelovala je među narodom, uglavnom ženama, Kozare, Grmeča i Cazinske krajine. Njen uticaj je bio posebno značajan među muslimanskim ženama u tada zaostaloj Cazinskoj krajini. Aktivno je radila na osnivanju prvih odbora Antifašističkog fronta žena u Podgrmeču. Na Prvoj konferenciji Antifašističkog fronta žena Jugoslavije, održanoj 6. decembra 1942. godine u Bosanskom Petrovcu, izabrana je u članstvo Centralnog odbora.

Kao članica Sreskog komiteta KPJ za Sanski Most i Bosanski Novi, djelovala je u Cazinskoj krajini, sve do januara 1943. godine, kada se zbog početka Četvrte neprijateljske ofanzive, zajedno sa izbjeglicama i vojskom, morala povući, preko planne Šator u Glamoč i Livno. Ubrzo potom, po partijskom zadatku, bila je upućena u Bosanski Novi, gdje je ostala do smrti.

Poginula je 1. aprila 1943. godine u selu Mala Krupska Rujiška, kod Bosanskog Novog, prilikom iznenadnog njemačkog napada na jedinice Dvanaeste krajiške udarne brigade, koje su se tada nalazile u tom mjestu. Prvobitno je bila sahranjena nedaleko od mjesta pogibije, u zaseoku Stupari, kod Male Krupske Rujiške, zajedno sa ostalim palim borcima i žrtvama fašističkog terora koji su tog dana poginuli. Poslije oslobođenja, njeni posmrtni ostaci su preneseni i sahranjeni na Partizanskom spomen-groblju u Banjaluci.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašena je za narodnog heroja.

Vahidina bista danas krasi banjalučki Trg boraca NOB-a, koji se nalazi preko puta Banskog dvora. U društvu sa Radom Ličinom, Dragom Langom, Antom Jakićem, Dragom Mažarom čuva sjećanje na jedno drugačije vrijeme i podsjeća na važnu ulogu žena u našoj istoriji.

Ukoliko želite da saznate više o ženama koje su se istakle po dobrom za vrijeme NOB-a, posjetite Facebook stranicu Drugarice.

Izvor: Mondo / Autor: Vesna Kerkez / Foto: Vesna Kerkez