Zašto su Čaire 1962. godine jednom naredbom ostale bez balkona – Banjaluka nekad i sad (23)

Stambeno naselje “Čaire” spada u red najstarijih stambenih cjelina u Banjaluci. Poput Borika, Starčevice, Nove varoši i drugih. U ovoj “konkurenciji” je – najstarije!

Izgrađeno je početkom 60-tih. Zbog novopridošlog stanovništva tadašnja O. Š. “Filip Macura” u neposrednom okruženje naselja “Čaire” povećala je kapacitet za trostruko više đaka. Danas škola “nosi” ime “Jovan Cvijić”.

Kada se “govori” o istorijatu ovog naselja onda se mora (s)pomenuti Tito. Tadašnji lider FNRJ pa SFRJ i “najveći sin naroda i narodnosti” izdao je 1962. godine naredbu da se štedi u svim oblastima pa i u stambenoj izgradnji. Čuvena rečenica bila je “da se pokrivamo koliko je guber dugačak”. I šta se dogodilo?

Arhitekte i projektanti naselja “Čaire” su preko noći iz projektne dokumentacije izbacili – balkone. Da se tako smanje troškovi društvene stambene (iz)gradnje.

Tako je 11 zgrada ovog naselja prije ličilo na skup – kasarni. Zgrade su u zemljotresu krajem oktobra 1969. godine pretrpjele znatna oštećenja. Stepen oštećenja stručna komisija je označila “trojkom” što je značilo da se objekti moraju obavezno sanirati. Zemljotresne rane su se “vidjele” 1973. godine. Samo su građevinci na jednoj “vratili” balkone dok su na ostalim ugrađeni ankeri koji mogu izdrzati potrese večeg intenziteta.

Naselje “Čaire” su specifične i po velikom broju poznatijh sugrađana. Tako je na “Čairama” rođen frontmen “Plavog orkestra” Saša Lošić, pa pisac Zoran Simić – Simara. Pred iznenadnu smrt Simara je napisao knjigu “Banjaluko oprosti”. Bilo je tu još poznatih i uglednih novinara koji su dio života proveli u ovom naselju poput Jaroslava Koleške pa nedavno preminulog Idriza Saltagića, privrednika i ambasadora BiH u Kini Svete Mudrenovića i drugih.

Naselje je doživjelo i ušlo u sedmu deceniju “života i postojanja”. Usljed “tuge i upotrebe duge” došlo je vrijeme za temeljitiju sanaciju. Zgrade i stambeni prostori su privatizovani pa su stanari preduzeli inicijativu. Najviše su stradali krovovi. Vlasnici stanova u ul. Anđe Knežević 12. i 14. su započeli potpunu zamjenu krova i oštećenih salonit ploča. Koštaće ih ovi radovi skoro 30.000 KM ali bar neće strepjeti od prokišnjavanja i drugih glavobolja.

“Čaire” su odnedavno postale domaćin Udruženju Slovenaca, a u planu je izgradnja dječijeg igrališta. Sve u svemu ovo omiljeno naselje polako ali sigurno mijenja svoje (ostarjelo) “lice”.

Banjaluka.com / Autor: Slobodan Pešević