Banjalučki ljekari u Kraljevini Jugoslaviji (1929-1941): Bečki student na čelu ortopedije

Todor (Tode) Jeremić, ljekar, političar i nacionalni radnik rođen je u Foči 1880. Studije medicine završio je 1911. u Beču.

Radio je kao ljekar u Tuzli, Bosanskom Šamcu i na bečkim klinikama. Kao ljekar dobrovoljac je “međ prvima radosno pohitao u balkanski rat, na bojišta južne Srbije i tu oduševljeno pozdravio pobede srpske vojske kao prve preteče oslobođenja i ujedinjenja celog našeg naroda”.

Za vrijeme Prvog svjetskog rata bio je vojni ljekar. U Beču je od septembra 1914. do februara 1916. osposobljen za vođenje ortopedske bolnice. Pred kraj rata postavljen je za vojnog ljekara u Ortopedskom zavodu “Marija Zvijezda” u Banjaluci.

Poslije oslobođenja i ujedinjenja preuzeo je ljekarsku i upravnu službu u Ortopedskom zavodu u Banjaluci. U to vrijeme bio je “jedini ortopedski stručnjak” u BiH. Rad na “rješavanju i konsolidovanju invalidskog pitanja smatrao je svojom životnom zadaćom”. Aprila 1922. postavljen je za upravnika Ortopedskog zavoda u Beogradu, a nešto kasnije, septembra 1922, za upravnika Ortopedskog zavoda Trebinju. Premještaj u Trebinje smatrao je svojim nazadovanjem u ljekarskom pozivu, te je septembra 1923. podnio ostavku.

Otvorio je krajem 1923. “privatni laboratorij” u Banjaluci, koji je posjedovao rendgenski aparat. Jedno vrijeme radio je i kao šef – ljekar Okružnog ureda za osiguranje radnika u Banjaluci. Često je dobrovoljno asistirao prilikom operacija u banjalučkoj bolnici. Bio je prvi predsjednik Ljekarske komore Vrbaske banovine (1929 – 32). Imenovan je početkom 1930. u Banski sanitetski savjet.

Narodnoj radikalnoj stranci pristupio je 1919, odmah po njenom osnivanju u BiH. Biran je 1927. za poslanika Narodne skupštine Kraljevine SHS. Poslije obnove političkog života nakon šestojanuarskog režima, dr Jeremić je učestvovao u osnivanju Jugoslovenske radikalno-seljačke demokratije (JRSD) za Vrbasku banovinu. Na izborima 1931. izabran je za narodnog poslanika.

Pored ljekarskog i političkog rada, “on je svoju radnu energiju posvetio Narodnoj odbrani i kulturnom i ekonomskom podizanju naroda u Vrbaskoj banovini i na tom polju je razvio svu svoju trezvenu i smišljenu aktivnost”. U Banjaluci je bio član Akcionog odbora za osnivanje Narodnog univerziteta, predsjednik Ribarskog udruženja i počasni predsjednik podružnice Ruske matice. Objavljivao je stručne medicinske i političke radove. Odlikovan je Ordenom Sv. Save IV reda (1912) i Ordenom jugoslovenske krune V reda (1930). Za života je bio najpopularnija ličnost u Banjaluci.

Umro je 1932. u Banji Vrućici nakon duge i teške bolesti, a sahranjen u Banjaluci.

Vlado Jovanović je bio upravnik Privremene vojne bolnice u Banjaluci neposredno poslije Prvog svjetskog rata.

Radoslav Jovanović, sanitetski potpukovnik, rođen 1897. u Novom Pazaru završio je medicinski fakultet 1923.

U vojnom sanitetu Kraljevine Jugoslavije službovao je u Novom Sadu kao sekundarni ljekar Unutrašnjeg odjeljenja Potiske stalne vojne bolnice i garnizonski ljekar (1923-27. i 1932–34), trupni ljekar 7. pješadijskog puka (1927-30), sekundarni ljekar Unutrašnjeg odjeljenja Potiske stalne vojne bolnice (1930-31), ljekar vojnog izaslanstva u Parizu na specijalizaciji za unutrašnje bolesti (1931-32), v. d. šefa Unutrašnjeg odjeljenja Vrbaske stalne vojne bolnice u Banjaluci (1934-36) i v. d. upravnika Jadranske stalne vojne bolnice (1936-38). Pored redovne dužnosti bio je i šef Unutrašnjeg odjeljenja Jadranske stalne vojne bolnice (1936-38) i šef Unutrašnjeg odjeljenja Stalne vojne bolnice II armijske oblasti (1940).

Rukovodio je dvomjesečnim dobrovoljnim bolničarskim kursom za dame u Higijenskom zavodu u Banjaluci, koji je organizovalo Društvo Crvenog krsta Vrbaske banovine 1936.

Božidar Jovetić (Ćeklići, kod Cetinja, 1888 – Herceg Novi, 1958) je studirao medicinu u Austriji, Francuskoj i Švajcarskoj. Diplomirao je 1918. u Bazelu. Jedno vrijeme obavljao je dužnost dvorskog ljekara crnogorskog kralja Nikole Petrovića.

Radio je u Državnoj bolnici u Sarajevu (1921-23) i kao sreski ljekar u Konjicu (1923–24). Potom je odbio premještaj u Mrkonjić Grad i napustio državnu službu. Vratio se u službu kao ljekar banjalučkog Okružnog ureda za osiguranje radnika u Drvaru (1924-32) i glavni uredski ljekar u Banjaluci (1932-41).

Nakon uspostavljanja NDH otišao je u Herceg Novi. Na Cetinju je od oktobra 1943. obavljao dužnost načelnika sanitetskog odjeljenja, a od novembra 1944. do oktobra 1945. ljekara Higijenskog zavoda i gradskog ljekara.

Od jula 1946. radio je u Zdravstvenoj stanici u Herceg Novom, a od avgusta 1946. kao honorarni ljekar Zemaljskog zavoda za osiguranje u Titogradu.

Dobrinka Jocić je bila pripravnik u Higijenskom zavodu u Banjaluci. Jula 1937. premještena je u Centralni higijenski zavod u Beogradu.

Mr Bojan Stojnić, direktor, Verica M. Stošić, pomoćnik direktora Arhiv Republike Srpske

Izvor: Glas Srpske