Prije 40 godina parking “Kraša” vrvio od ruskih raketa zemlja- vazduh

Prije nekih 40 godina, 9. maja 1981 godine, na popularnom parkingu “Kraša”, održana je izložba JNA naoružanja, a tu su se između ostalog našle i ruske rakete.

Prema raspoloživim informacijama, riječ je o raketama zemlja- vazduh, tip S-75 Dvina. Banjalučki fotograf R. Pavičić tada je fotografisao ovu izložbu, koja je pljenila poglede Banjalučana.

Nije naodmet ni koja riječ o ovim raketama.

S-75 Dvina (rus. С-75 Двина, NATO oznaka: “SA-2 Guideline”) je sovjetski protuvszdušni sistem s raketom zemlja-zrak kojeg su između 1953. i 1957. razvile vojne kompanije Raspletin KB-1, Grušin MKB Fakel i NPO Lavočkin. U operativnu službu ušao je 1957. i vremenom je postao najkorišteniji antiavionski sistem u istoriji, a koristi se i dan danas. Prvo uspješno rušenje neprijateljske letjelice S-75 je zabilježio 7. 10. 1959. kada je nad Kinom oboren tajvanski RB-57D (na 20 km visine). Ovaj uspjeh Kinezi su službeno pripisali svojoj avijaciji s ciljem prikrivanja moćnog sistema koji im je bio na raspolaganju.

Međunarodnu slavu S-75 Dvina je stekla 1. 5. 1960. kada je nad sovjetskim nebom u Sverdlovskoj oblasti srušen CIA-in špijunski avion Lockheed U-2, te kada je 27. 10. 1962. tokom hladnoratovske raketne krize oboren još jedan avion takvog tipa nad Kubom.

Sistem je kasnije aktivno korišten od strane Vijetkonga u Vijetnamskom ratu pri obrani Hanoja i Haiphonga, a korišten je i u drugim (uglavnom azijskim) ratovima. Tokom narednih dekada sistem je opetovano moderniziran i postoji više inačica među kojima su osnovne S-75 Dvina, S-75M-2 Volhov-M, S-75 Desna, S-75M Volhov i S-75M Volga.

Uz SSSR, modificirane modele Dvine proizvodili su još Kina (HQ-1, HQ-2, HQ-3 i HQ-4) i Iran (Sajad-1), a kasnije i konvertirane modele zemlja-zemlja (CSS-8 i Tondar-69).

Banjaluka.com