Kako pomijeranje sata utiče na nas?

Večeras pomijeramo kazaljke sata jedan čas unaprijed. Spavaćemo sat vremena kraće, možda ćemo imati i poremećaj sna, jer organizmu treba malo vremena da se adaptira na novi ritam. Analize o tome koliko režim promjene vremena utiče na produktivnost kažu da su radnici zbog toga efikasniji bar za dva odsto.

Zakon o računanju vremena propisuje da ljetnje računanje 2013. počinje posljednje nedelje marta, pomijeranjem časovnika sa dva na tri časa ujutru. Ovako funkcioniše cijela Evropa, ali i najveći broj zemalja u svijetu. Pomijeranje kazaljki u zapadnoj Evropi uvedeno je početkom sedamdesetih godina 20. vijeka s obrazloženjem da se time produžava dan, štedi električna energija, povećava produktivnost i efikasnost na poslu.

– U industriji je značajan svaki sat tokom koga se postignu uštede. Međutim, ove promjene ne odgovaraju bioritmu na koji su ljudi navikli, pa im je potrebno prilagođavanje petnaestak dana. U tom periodu produktivnost je manja, ali se poslije toga povećava – kaže Dragoljub Rajić iz Unije poslodavaca Srbije.

Kako kaže, u Srbiji ne postoje mjerenja u vezi s pomjeranjem sata, ali naglašava da su se svjetske ekonomije bavile tim proračunima.

– Uštede nisu velike i one iznose oko dva-tri odsto. Međutim, kada se radi o velikim ekonomijama, to je ušteda. Kod nas je sve to relativno, jer nismo ni razvijena industrija niti smo naročito produktivni – objašnjava Rajić.

U Americi analize pokazuju da se pomjeranjem časovnika štedi između 500 miliona i milijardu dolara godišnje, da uz više dnevnog svjetla trgovine i ugostitelji ostvaruju bolji promet, da rastu prihodi od turizma, kao i da se manje energije troši na osvjetljenje i grijanje.

Ljetnje računanje vremena ne utiče na zdravlje, ali utiče na adaptacione mehanizme organizma, jer su ljudi naviknuti na određeni ritam koji se pomjeranjem časovnika mijenja.

– Tada kasnimo sa dnevnim obavezama da bismo ispuniti kvotu, odnosno zadovoljili potrebe za snom ili za hranom. Taj period traje dok se organizam na adaptira na nove uslove – kaže dr Nevenka Dimitrijević iz DZ “Voždovac”, i ističe da čak 90 odsto ljudi ima svoj uobičajeni ritam koga se pridržava čak i onda kada su oslobođeni svakodnevnih obaveza.

U Direkciji za mjere i dragocjene metale podsjećaju da se u Srbiji neprekidno od 1983. svake godine mijenja vrijeme. Prije toga tokom okupacije bilo je na snazi ljetnje i zimsko računanje vremena.

– Ranije je pomijeranje vremena bilo u septembru i martu, a sada je u oktobru i martu. To se pravdalo navodnim iskorišćavanjem dnevnog svjetla, što nama u Srbiji verovatno nije bilo neophodno, s obzirom na to da nam je radno vrijeme počinjalo dosta rano. Danas cijela Evropa ima ljetnje računanje vremena – objašnjava mr Jadranka Marendić-Miljković, rukovodilac Grupe za vreme u Direkciji.

Ipak, pojedine zemlje, poput Kine, Japana, Južne Koreje, ali i dosta zemalja na afričkom kontinentu ne poznaju ljetnje i zimsko štelovanje časovnika. Ono ne važi ni na Islandu, ali ni u Rusiji.

Izvor: Blic.rs