19 godina od akcije Bljesak

Navršava se 19 godina od početka akcije “Bljesak” u kojoj je 1. i 2. maja 1995. ubijeno 283 Srba iz zapadne Slavonije, a protjerano najmanje 15.000 ljudi.

Među ubijenim Srbima je bilo 57 žena i devetoro djece.

Ovo su podaci dokumantaciono-informativnog centra “Veritas”, dok prema podacima Hrvatskog helsinškog odbora, ubijeno je između 83 i 100 srpskih civila, a obije nevladine organizacije ističu da niko iz hrvatske vojske ili policije nije procesuiran za ratne zločine u “Bljesku”.

U Crkvi Svetog Marka u Beogradu danas će biti služen parastos povodom 19 godina od stradanja Srba u operaciji hrvatske vojske “Bljesak” u zapadnoj Slavoniji 1995. godine.

Prema podacima Hrvatskog helsinškog odbora, 1. i 2. maja 1995. godine, u akciji “Blesak” ubijeno je između 83 i 100 srpskih civila.

Više od 160 poznatih grobnih mjesta u zapadnoj Slavoniji još nisu ekshumirani, a proces identifikacije poginulih sporo teče.

Posljednja ekshumacija je obavljena decembra prošle godine na Medicinskog fakulteta u Zagrebu, kada su identifikovani posmrtni ostaci 17 Srba ubijenih u “Bljesku” i u prethodnim hrvatskim vojnim akcijama na područje zapadne Slavonije od 1991. do 1995. godine. U tom periodu iz zapadne Slavonije protjerano je više desetina hiljada Srba.

U akciji “Bljesak”, koja je trajala 1. i 2. maja 1995. godine, u taj dio zapadne Slavonije, koja je bila u sastavu Republike Srpske Krajine, odnosno sektora Zapad pod zaštitom snaga UN, ušlo je 16.000 pripadnika hrvatskih snaga.

Prema podacima organizacije za ljudska prava “Hjuman rajts voč”, nakon “Bljeska” uhapšeno je 1.500 Srba, a od njih su mnogi tada bili odvedeni u logore u Varaždinu, Slavonskoj Požegi, Novoj Gradiški i Bjelovaru.

Prema podacima Dokumentaciono-informativnog centra “Veritas”, za zločine u “Bljesku” i one početkom devedesetih godina na području zapadne Slavonije, niko od hrvatskih rukovodilaca nije odgovarao.

Protiv komandanta treće gardijske brigade Hrvatske vojske Mladena Kruljca, 2005. godine je podnijeta krivična prijava, ali optužnica nije podignuta, a on je naknadno unaprijeđen u čin generala.

Dvije nevladine organizacije iz Hrvatske – Inicijativa mladih za ljudska prava za Hrvatsku i Srpski demokratski forum podnijele su 2012. godine krivičnu prijavu protiv počinilaca ratnih zločina nad zarobljenicima nakon operacije “Bljesak”.

Prijava je podnijeta protiv nepoznatih počinilaca, odnosno komandira i odgovornih lica u jedinicama policije i vojske koje su u logorima nekoliko gradova, ali prije svega u Varaždinu gdje je tretman bio najbrutalniji, maltretirale ratne zarobljenike.

Prema navodima dve NVO, postoje brojne izjave o postupcima nad zarobljenim Srbima, ali i o korektnom postupku pojedinaca. Iako je maltretiranja zarobljenika bilo i u sportskoj dvorani u Bjelovaru, ona nisu bila tako izraženo kao u Varaždinu.

Zbog ratnih zločina u “Bljesku”, Haško tužilaštvo je dugo pripremalo optužnicu protiv tadašnjeg predsjednika Hrvatske Franje Tuđmana, koji je, u međuvremenu, umro 1999. godine.

Povodm 19 godina od akcije “Bjesak”, Koordinacija srpskih udruženja porodica nestalih, ubijenih i poginulih lica sa prostora bivše Jugoslavije izdaje zatražilo je od nadležnih organa Hrvatske “procesuiranje zločina nad nevinim srpskim civilima”. Ističe i da ” slavljenje akcije Bljesak od strane zvanične Hrvatske, bez osude zločina i bez procesuiranja počinjenih zločinaca, nije put ka suočavanju s prošlošću i uspostavljanju normalnih odnosa između hrvatskog i srpskog naroda, koji je potreban i jednima i drugima”.

To udruženje u saopštenju ističe i da “porodice nestalih izražavaju nezadovoljstvo sporim ekshumacijama identifikacijama srpskih žrtava u Hrvatskoj”.

U zapadnu Slavoniju se, 18 godina poslije “Bljeska”, vratilo tek oko 1.500 Srba, uglavnom starije osobe. Tu je veliki broj kuća i ostala imovina protjeranih data izbjeglim Hrvatima iz Bosne i Hercegovine.

Samo dva mjeseca poslije “Bljeska”, početkom avgusta 1995, Hrvatska je sprovela vojno-policijsku akcija “Oluja”, u dva sektora pod zaštitom UN, a prema podacima “Veritasa”, ubijeno i nestalo 1.922 Srba iz nekadašnje Republike Srpske Krajine. Od tog broja 1.192 bili su civili.

Izvor: B92.net