U Sarajevu izmjerena zagađenost vazduha četiri puta veća od dozvoljene

U proteklih nekoliko dana zabilježena je velika koncentracija štetnih čestica u vazduhu u nekoliko gradova u Bosni i Hercegovini. U Kantonu Sarajevo je izmjereno prisustvo 200 mikrograma čestica, što je četiri puta više nego što je dozvoljeno.

Stručnjaci upozoravaju na štetnost zagađenog vazduha.

Enes Omerčić iz Sektora za kvalitet životne sredine Federalnog hidrometeorološkog zavoda (FHMZ) naveo je kako je juče u skoro svim gradovima Federacije bio veoma zagađen vazduh. Dodao je da je koncentracija čestica PM10, odnosno prašine, u proteklim danima u Sarajevu bila od tri do pet puta veća od dozvoljene, a da je u Tuzli, Živinicama, Lukavcu i Zenici osim prašine zabilježeno i prisustvo sumpordioksida.

“Vrlo visoke, opasne koncentracije ugljičnog monoksida su izmjereneu Tuzli. Ipak, možemo reći da su meteorološki uslovi tokom ovog decembra bili mnogo povoljniji nego u prethodne tri-četiri godine, ali ispred nas ostaju još tri mjeseca u kojima možemo očekivati kraće ili duže periode vrlo zagađenog zraka”, kazao je Omerčić.

Zavod za javno zdravstvo KS vrši mjerenje kvaliteta vazduha te su iz ove ustanove naveli kako je koncentracija PM10 čestica u vazduhu veća od dozvoljene tolerantne vrijednosti na svim mjernim mjestima osim stanice Ivan Sedlo.

“U posljednja tri dana nije zabilježeno prekoračenje satnih i dnevnih tolerantnih vrijednosti za ostale praćene polutante (sumpordioksid, azotdioksid, ozon i ugljenmonoksid) na mjernim mjestima. Međutim, potrebno je napomenuti da je i koncentracija čađi visoka, naročito na mjernom mjestu Ilidža”, kazali su iz Zavoda za javno zdravstvo KS.

Potrebno je razvijati bolje mjere o zaštiti okoliša u BiH

Brojni su faktori koji utiču na zagađenost vazduha. Omerčić navodi da Sarajevo, kao i veliki broj drugih gradova u Bosni i Hercegovini, ima nepovoljan geografski položaj, jer se nalazi u kotlini. Zbog toga se, objasnio je, tokom zime u kotlinama uspostavljaju specifična meteorološka stanja, tzv. inverzije koje pogoduju sakupljanju emitovanih tvari u vazduhu te je to najizraženije tokom decembra i jauara.

Osim prirodnogeografskih faktora, na kvalitet vazduha utiču i društveni, kao što su industrija, energetika, zagrijavanje domaćinstva, kao i saobraćaj. Omerčić navodi da su saobraćaj i grijanje koje podrazumijeva upotrebu uglja i krutih goriva najizraženiji u Sarajevu.

“Smatram da nisu dovoljno razvijene sve potrebne mjere u našoj državi kada je riječ o zaštiti okoliša i smanjenju zagađenosti. Prema mom mišljenju, neophodno je primijeniti zakone koji se tiču saobraćaja, a samim uklanjanjem automobila s površina koje nisu za to predviđene bi se znatno smanjio broj vozila. Osim toga, potrebno je mnogo raditi na ograničenju ili zabrani korištenja uglja i krutih goriva. To su kratkoročne mjere”, rekao je Omerčić.

Dodaje da su dugoročne mjere mnogo efikasnije, ali i skuplje. One prije svega podrazumijevaju razvijanje gradske infrastrukture i naselja u skladu s kvalitetom života.

“To podrazumijeva ubrzanje, ali i restrikcije saobraćaja i postepeno eliminisanje krutih goriva iz grada i prigradskih naselja,a za što je potreban u prvom redu prostor kako bi se saobraćajnice i plinovodi mogli približiti korisnicima. Ovo je direktno povezano sa tzv. ‘divljom gradnjom’, ali i sa slučajevima da se u 21. vijeku u gradu još uvijek podižu novi stambeni blokovi koji se zagrijavaju na kruta goriva”, naveo je Omerčić.

Zagađeni vazduh opasan po zdravlje ljudi

Dokazano je da je mnogo oboljenja, među kojima i ona s velikim stepenom smrtnih ishoda, direktno povezano s kvalietom vazduha. Iz Klinike za plućne bolesti u Tuzli naveli su da su zbog zagađenosti vazduha najugorženija djeca do pet godina i osobe starije od 60 godina, kao i hronični i plućni bolesnici.

“Sitne čestice u plućima mogu dovesti do pojave i pogoršanja astme, hronične opstruktivne plućne bolesti (HOPB), kao i raka pluća. Osim toga, mogu izazvati i srčane probleme kao što su aritmija, ishemijske bolesti srca, kongestivno zatajenje srca, a na nervnom sistemu moždane udare. Prema međunarodnoj Agenciji za istraživanje raka, štetne čestice i gasovi u zraku su potvrđeni kancerogeni koji ovisno o koncentraciji i dužine ekspozije uzrokuju rak pluća”, naveli su iz Klinike za plućne bolesti u Tuzli.

Savjetuju svim građanima da izbjegavaju boravak u zagađenim sredinama, naročito u danima s visokim koncentracijama štetnih čestica i gasova i da skrate boravak vani, a ukoliko je neophodno da koriste maske. Osim toga, važno je provjetravati životne i radne prostore te obaviti redovne vakcinacije rizičnih grupa.

“Bitno je da građani uzimaju dovoljne količine tečnosti, vitamina i minerala te da se adekvatno odijevaju. Naravno, preporučuju se redovne kontrole hroničnih bolesnika. U slučaju pojave bilo kakvih simptoma treba se pravovremeno javiti ordinirajućem ljekaru ili specijalisti pneumoftiziologu, internisti kardiologu, pedijatru, neurologu”, savjetovali su iz Klinike za plućne bolesti u Tuzli.

Iz FHMZ-a su naveli kako se od sutra očekuje poboljšanje jer je najavljeno jako strujanje zraka koje bi trebalo “razbiti” temperaturne inverzije iznad kotlina i razrijediti zagađeni vazduh.

Federalni hidrometeorološki zavod je izdao narandžasto upozorenje za područje BiH zbog jakog i olujnog vjetra čija će brzina iznositi od 50 do 80 km/h.

Izvor: Klix/A. B.