Na današnji dan, 21. avgust

1690. Austrijski car Leopold I donio je ukaz, poznat kao “Privilegij”, kojim su Srbi na teritoriji Austrije dobili određene povlastice. “Privilegij” je garantovao slobodu vjere, upotrebu Julijanskog kalendara i pravo izbora arhiepiskopa i drugih sveštenika.

1780. Rođen je slovenački slavista Jernej Bartol Kopitar. Za srpsku kulturu značajan je kao pomagač i zaštitnik Vuka Stefanovića Karadžića, kojeg je podstakao da skuplja narodne umotvorine i da napiše gramatiku i rječnik srpskog jezika.

1897. Engleski lekar Ronald Ros otkrio je vrstu komaraca koji prenose malariju, što je bilo presudno za suzbijanje bolesti koja je uzrokovala smrt miliona ljudi. Ros je jedan od prvih dobitnika Nobelove nagrade za medicinu (1902).

1911. Italijanski konobar Vićenco Peruđa ukrao je iz pariskog muzeja “Luvr” sliku “Mona Liza” Leonarda da Vinčija. Slika je pronađena i vraćena u muzej 1913. godine.

1941. Umro je Rabindranat Tagore, indijski pisac i filozof, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913. (“Gradinar”, “Gitandžali”).

1944. U Dambarton Ouksu kod Vašingtona počela je konferencija predstavnika SSSR, SAD, Velike Britanije i Kine o osnivanju četiri glavna organa UN. Savjeta bezbjednosti, Generalne skupštine, Međunarodnog suda pravde i stalnih sekretarijata.

1958. Umro je srpski kompozitor i dirigent Stevan Hristić, jedan od osnivača Muzičke akademije u Beogradu, šef Beogradske filharmonije, dirigent u Narodnom pozorištu, direktor Opere, član Srpske akademije nauka i umjetnosti i prvi predsjednik Savez kompozitora Jugoslavije (balet “Ohridska legenda”, opera “Suton”, scenska muzika).

1959. Bagdadski pakt, vojno-politički savez između Turske, Velike Britanije, Irana i Pakistana, pod vodstvom SAD, koji je stupio na snagu 1955, promijenio je naziv u CENTO pakt (Central Treaty Organizasion) nakon što se Irak povukao iz saveza.

1960. Džomo Kenijata, nacionalni lider Kenije, pušten je iz zatvora nakon devet godina robije, na koju su ga osudile britanske vlasti pod optužbom da je vođa nacionalističke organizacije Mau Mau. Po povratku u Najrobi postao je predsednik Kenijske afričke nacionalne unije, a nakon proglašenja nezavisne Republike Kenije (12. decembra 1964) postao je predsjednik i premijer.

1964. Umro je italijanski političar Palmiro Toljati, jedan od osnivača Komunističke partije Italije 1921. i njen generalni sekretar od 1927. do 1964. godine. Koncepcijom “italijanskog puta u socijalizam” radikalno je raskinuo sa staljinističkom verzijom socijalizma.

1968. Trupe članica Varšavskog pakta, izuzev Rumunije, okupirale su Čehoslovačku. Oko 200.000 vojnika zauzelo je sve značajne punktove u zemlji. Time je ugušeno “Praško proljeće”, pokušaj Komunističke partije ČSR sa Aleksandrom Dubčekom na čelu da reformiše sistem. Ovom okupacijom ustoličen je princip “ograničenog suvereniteta” istočnoevropskih komunističkih zemalja.

1975. SAD su ukinule 12-godišnju zabranu izvoza na Kubu, ali je embargo na direktnu trgovinu Kube i SAD ostao na snazi.

1983. Vođa filipinske opozicije Benjino Akino ubijen je po izlasku iz aviona na aerodromu u Manili prilikom povratka iz trogodišnjeg izbeglištva u SAD. Ubistvo je organizovao filipinski diktator Ferdinand Markos uklonivši tako najozbiljnijeg protivkandidata na izborima 1984. godine.

1990. Na centralnom gradskom trgu u Pragu 100.000 ljudi prvi put je slobodno obelježilo godišnjicu invazije Varšavskog pakta na Čehoslovačku (1968).

1991. Masa demonstranata sukobila se u Moskvi sa specijalnim jedinicama koje su napale zgradu ruskog parlamenta. Demonstranti su razbijali prozore na zgradi KGB, Ljubjanki i srušili spomenik Feliksu Đeržinskom. Nakon 60 sati provedenih u kućnom pritvoru na Krimu,sovjetski predsjednik Mihail Gorbačov vratio se u Moskvu i preuzeo kontrolu nad državom nakon neuspjelog državnog udara pristalica tvrde struje sovjetskih komunista.

1991. Latvija je proglasila nezavisnost od Sovjetskog Saveza.

1991. Hrvatske vlasti počele su blokadu kasarni JNA u Hrvatskoj i uskratile im snabdijevanje strujom, hranom i vodom. U narednim danima eskalirali su sukobi između JNA i hrvatske vojske u mnogim dijelovima Hrvatske.

1993. Mirovne snage UN ušle su, prvi put nakon dva mjeseca, u muslimanski deo Mostara (BiH), gdje su zatekle 55.000 ljudi na ivici gladi. Borbe između hrvatskih i muslimanskih snaga u Mostaru počele su u maju 1993. godine.

1999. Načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije general armije Dragoljub Ojdanić izjavio je da su u agresiji NATO-a na SR Jugoslaviju živote izgubila 524 pripadnika VJ, a da se 37 vode kao nestali.

2000. Slovenački plivač Martin Strel, koji je pod motom “Za mir, prijateljstvo i čiste vode” plivao Dunavom od izvorišta u Njemačkoj do ušća u Crno more, oborio je rekord i ušao u Ginisovu knjigu sa više od 2.900 preplivanih kilometara. Strel je u taj pohod krenuo 25. juna.

2000. Predsjednik Demokratske Republike Kongo, Loran Kabila proglasio je privremenu skupštinu, prvo zakonodavno tijelo od kad je on preuzeo vlast, u maju 1997. godine.

2001. Arhiva Nacionalne bezbjednosti, istraživačke organizacije sa sedištem u SAD, objavila je dokument koji pokazuje da su zvaničnici SAD znali za umiješanost vlade Ruande u genocid 1994. godine, kada su Huti ubili oko 800.000 Tutsija. Mnoge zapadne zemlje su tada odbile da intervenišu.

2002. Nekada najtraženiji palestinski terorista na svijetu, Abu Nidal, izvršio je samoubistvo u Iraku, gdje je u posljednje vrijeme ilegalno boravio.

2003. Specijalno tružilaštvo u Beogradu podiglo je optužnicu protiv 44 osobe koje su direktno ili indirektno povezane sa ubistvom srpskog premijera Zorana Đinđića.

Izvor: Agencije