Banjalučki studenti na izvoru srpskog romantizma

Četrdesetak banjalučkih studenata Filološkog fakulteta u Banjaluci sa Odsjeka za srpski jezik i književnost, predvođeni profesoricom Danijelom Jelić, posjetili su “Brankovo kolo” i Sremske Karlovce i, kako je konstatovano u povratku, boravili na samom izvoru srpskog romantizma.

Njihov domaćin, pjesnik i direktor “Brankovog kola” Nenad Grujičić upoznao ih je sa manje poznatim detaljima iz stvaralaštva i života Branka Radičevića, koji se u Sremskim Karlovcima školovao od 1835. do 1841. godine. U školske knjige najstarije srpske gimnazije budući veliki srpski pjesnik Branko upisan je pod imenom Aleksije Radičević.

Studentima je, pored ostalog, bilo zanimljivo saznati čak i to da je jedan od najvećih srpskih književnika današnjice Milovan Vitezović napravio previd pišući seriju “Vuk Karadžić”.

U seriji za vrijeme školovanja u Karlovačkoj gimnaziji mladog poetu zovu Branko, iako on tek kasnije u Beču svoje ime Aleksije (onaj koji brani) sa grčkog prevodi na Vukov narodni jezik i sebe naziva imenom po kojim ga svi znamo danas.

O ovom i mnogim drugim detaljima, među kojima je i onaj da je Branko bio “najodličniji učenik” čuvene gimnazije osnovane davne 1791, studenti su slušali na licu mjesta. Nenad Grujičić upoznao ih je i sa Spomen-bibliotekom koju je uredio Pavle Marković Adamov, profesor Karlovačke gimnazije, pisac, osnivač i urednik lista ”Brankovo kolo” (1895 – 1914).

U toj biblioteci nalaze se lične biblioteke Srba intelektualaca i dragocjeni rukopisi pisaca poput Brankovog oca Todora Radičevića ili Lukijana Mušickog, karlovačkog arhimandrita i pjesnika čuvenih oda. Studenti su posjetili i pravoslavnu crkvu Svetog oca Nikolaja, poznatu po čuvenom ikosnostastu sačinjenom od radova Zaharija Orfelina, Teodora Kračuna i Uroša Predića, a potom i prostorije “Brankovog kola”, u kojima su u decenijama iza nas boravili svi značajni srpski pjesnici, a i mnogi prozaisti.

Za one koji stvaraju na maternjem jeziku i one koji studiraju isti od neprocjenjivog je značaja naći se na ovakvim mjestima, a “Brankovo kolo”, koje uvijek insistira na podjednakoj brizi i za ekavko i za ijekavsko narječje srpskoga jezika, banjalučke studente častilo je najnovijim izdanjima.

Oni će obogatiti znanje Grujičićevom već kultnom Antologijom srpske poezije 1847 – 2000), Antologijom “Prognani orfeji”, Panoramom poezije “Da dopletem venac započeti”, kao i knjigama savremenih srpskih pjesnika među kojima je njih dvadesetak iz Republike Srpske. Nakon Sremskih Karlovaca studenti Univerziteta u Banjaluci popeli su se i na srpski Parnas – Stražilovo.

Tu se nalazi piramidalni spomenik podignut davne 1885. godine na kojem piše “Branku, srpski narod” i ispod kojeg leže Brankove mošti. Grujičić je studentima osvijetlio burne događaje iz 1883. godine kada su mošti prenesene iz Beča na Stražilovo, u kojima se izdvaja polemika Jovana Jovanovića Zmaja i Laze Kostića…

Banjaluka.com