Prije 46. godina Banjaluku pogodio razorni zemljotres: Iz ruševina nikla ljepotica (Video)

Na današnji dan prije ravno 46 godina, 27. oktobra 1969, Banjaluku je pogodio razorni zemljotres jačine devet stepeni Merkalijeve skale! Podrhtavanjem tla od grada mladosti i zelenila nastao je grad ruševina i prašine, naselja šatora i kamp prikolica, djece koja su morala u izbjeglištvo da bi nastavila školovanje!

Danas, skoro pola vijeka kasnije, iz tog pakla iznikla je ljepotica! Banjaluka je savremen univerzitetski, privredni, finansijski, politički i administrativni centar!

Sat na trgu Krajine, čije su se kazaljke zaustavile u devet časova i 11 minuta, nijemi je svjedok jedne prirodne kataklizme koja nije uspjela da ubije duh i vjeru građana u bolje dane i ljepše sutra.

Stariji stanovnici, kojima su slike razrušenog grada i danas u sjećanju, kažu da je tog 27. oktobra ujutro zavladao opšti haos. Ruševine su bile posvuda, a grad je ostao bez struje i vode.

Dana kada je drhtala zemlja sa suzom u oku još uvijek se sjeća i Vidosava Mihajlović (76), koja je u tom trenutku bila na gradskoj tržnici.

“Tog kobnog jutra sam krenula sa sinom u bolnicu, koja je tada bila smještena preko Vrbasa. Na tržnicu smo svratili da kupimo doručak i samo što smo ušli, nešto je zatutnjalo i zagrmjelo. Nastao je pravi haos”, prisjeća se ova starica dok joj emocije naviru i suze teku niz lice.

Dodala je da je narod koji se u tom trenutku zatekao u tržnici panično bježao.

“Čuli su se vrisak i jauci. I sad mi u glavi odzvanja glas sina koji je, dok je zemlja pod našim nogama podrhtavala, plačući vikao: “Majko, ne daj me.” Ni sama ne znam kako smo se izvukli iz velikog meteža”, drhtavim glasom priča ova starica.

Milan Stojanović (80) kaže da je tog jutra, dok se vraćao sa službenog puta, zatekao opšti haos u gradu.

“I sad mi pred očima stoji grad u ruševinama i ona panika ljudi. Nije se znalo da li ima i koliko je poginulih. Sjećam se ljudi kako su raščišćavali ruševine i tražili povrijeđene. Onom razornom prethodio je jedan manji zemljotres dan ranije. On očigledno nije bio shvaćen kao upozorenje”, kazao je Stojanović.

Mnogi se sjećaju razorene zgrade “Titanika”, Gospodske ulice, velikih oštećenja čuvene Realne gimnazije i uništenih drugih brojnih znamenitosti. Naviru sjećanja i na šatorska naselja po gradskim parkovima, kolone đaka koje vozovima i autobusima odlaze u druge gradove da završe započete razrede, vojske i naroda koji čiste ruševine, pomoći koja je stizala iz svih krajeva Jugoslavije… Grad mladosti prvi put je ostao bez nje!

Privreda je takođe pretrpjela značajne gubitke. Sva preduzeća su naredni period radila sa znatno smanjenim kapacitetima, a neka su potpuno prestala sa proizvodnjom.

Ogroman napor njenih stanovnika i pomoć iz svih krajeva bivše Jugoslavije i svijeta učinili su da je Banjaluka i danas jedan od najljepših gradova jugoistočne Evrope.

U Hidrometeorološkom zavodu Republike Srpske istakli su da je, pored ovog, Banjaluku pogodio jak zemljotres 13. avgusta 1981, čija je snaga bila između sedam i osam stepeni Merkalijeve skale. I on je prouzrokovao štetu na mnogim objektima u gradu, ali, na svu sreću, nije bilo žrtava.

Obnova

Tragedija koja je pogodila Banjaluku 1969. godine podigla je na noge tadašnju Jugoslaviju, ali i druge zemlje, koje su pomagale u obnovi ovog grada. Novu zgradu Gimnazije poklonio je Banjaluci grad Sarajevo, OŠ “Georgi Stojkov Rakovski” bugarski narod, zbog čega je škola i prozvana Bugarska škola, dok je škola u Slatini nazvana “Holandija”, jer je holandska vlada donirala sredstva.

Novogodišnja repriza

Taman kada su se stanovnici oslobodili straha i koliko-toliko stali na noge, 31. decembra, tokom priprema za proslavu Nove godine, tlo je ponovo podrhtalo. Zemljotres jačine 6,5 stepeni bio je dovoljno jak da ponovo poljulja povjerenje, stvorivši hiljade beskućnika. Neke još upotrebljive zgrade i djelimično popravljeni objekti oštećeni su i postali opasni za stanovanje.

https://youtu.be/LvCmHNYDa5g

Izvor: Glas Srpske