Plata činovnika – dvije plate radnika u privredi?

BiH je vodeća zemlja u Evropi po nesrazmjeru plata u javnom i realnom sektoru, jer radnici u privredi imaju gotovo duplo manje plate nego zaposleni u administraciji.

Do tog zaključka došli su Centri civilnih inicijativa (CCI) koji su juče objelodanili izvještaj “Stanje nacije” u kojem je analizirano sprovođenje Reformske agende u protekle dvije godine i njen uticaj na životni standard građana. Prema podacima iz izvještaja broj zaposlenih u javnoj upravi u FBiH smanjen je u tom periodu za samo 0,65 odsto, a u Srpskoj za 1,03 procenta. To je u oba slučaja beznačajno jer, kako je navedeno, ne ukazuje na uspjeh vladinih mjera poput moratorijuma na nova zapošljavanja u državnoj službi ili široj javnoj upravi.

“Više od četvrtine zaposlenih su na budžetu, a više od četvrtine svih budžeta odlazi na plate. Procenat zaposlenih u javnoj upravi u BiH najviši je u Evropi, pri čemu je njihov udio u FBiH 26 odsto, a u RS 25 odsto” – navedeno je u izvještaju.

Analiza je pokazala da je razlika prosječne plate u javnoj administraciji i realnom sektoru, uprkos određenim poboljšanjima u kojima prednjači RS, i dalje zabrinjavajuće visoka u korist činovnika i najviša u Evropi.

“Prosječna plata u realnom sektoru u FBiH porasla je od donošenja Reformske agende deset KM, odnosno oko jedan odsto, a u javnoj administraciji i javnim uslugama za 37 KM što je oko tri odsto. Plate u realnom sektoru RS porasle su istovremeno sedam odsto ili 58 KM, dok je zabilježen neznatni pad plata u javnom sektoru za tri KM. Time je u RS treću godinu uzastopno održan isti nivo plata u javnoj administraciji, ali je omjer zarada između javnog i privatnog sektora, za razliku od FBiH, znatno popravljen u korist privatnog” – navedeno je u izvještaju uz opasku da većina stanovništva u BiH živi na granici siromaštva i ispod nje.

Program menadžer CCI Adis Arapović kaže da je tokom posljednje dvije godine realizovano tek 48 odsto mjera iz Reformske agende, dok je trećina u proceduri, ali neke čekaju i po godinu. On je istakao da je očigledna politička kriza, posebno u institucijama BiH, u potpunosti zaustavila realizaciju Reformske agende.

Član Udruženja ekonomista RS  – SNjOT Predrag Duduković kaže da je nesrazmjer plata neodrživ na duge staze i da je to jedan od većih problema sa kojima se susreće BiH.

“Vlast na svim nivoima mora da povede više računa kako bi napravila balans i zaustavila dalja zaduživanja. Dobro bi bilo kada bi prosjek plata u realnom sektoru dostigao bar ukupnu prosječnu platu, ali to nije moguće sa ovolikim teretom na leđima privrede” – rekao je Duduković.

U izvještaju CCI je navedeno da su vlade RS i FBiH prezadužene i da je dug dostigao rekordnih 2,300 milijardi KM. Kao problem je navedena i raširena siva ekonomija čiji udio u bruto domaćem proizvodu, pokazalo je istraživanje, iznosi najmanje 25 odsto ili sedam milijardi KM.

Izvor: Glassrpske/Vedrana Kulaga