Crkva brvara iz XVIII vijeka

Crkva brvnara se nalazi u selu Slatina, podignuta je na visokom proplanku, izvan naselja. Posvećena je rođenju Presvete Bogorodice u narodu poznata kao „Stara crkva“. Česta je destinacija šetača kako lokalnog stanovništava tako i posjetilaca Banje Slatina. Crkva je najznačajniji kulturno-istorijski spomenik na području opštine Laktaši, pa i šire. Ne postoje tačni podaci o tome kad je crkva sagrađena, predpostavlja se da je crkava sagrađena 1745. godine.

Autentičan izgled i savršen arhitektonski sklad kao i brojne priče i legende vezane za ovu crkvu, čine ju posebno interesantnom. Jedna od legendi kaže da je crkva sagrađena negdje u šumi i da je tokom noći sama doletjela na sadašnje mijesto. Ova legenda može imati i sasvim konkretno istorijsko objašnjenje. Ona je, predpostavlja se nastala kao posledica potrebe da mještani, zbog zabrane gradnje pravoslavnih crkava, krišom u šumi pripreme svu građu da bi je za jednu noć sklopili crkvu, a turskim vlastima dali objektivno objašnjenje sa prelijetanjem. Podmitljive kadije su vjerovatno prihvatile priču o čudu, naravno uz novčanu nadoknadu.

Ono što je sprecifično za vjerske građevine građene u turskom periodu, jeste da imaju spušten krov. Jedan od razloga pravljenja niskih krovova na vjerskim objektima iz tog vremena jeste taj da bi se spriječio ulazak turaka sa konjima u pravoslavne vjerske objekte. Crkva je detaljno sanirana i rekonstruisana 1984. godine., a 1988. godine. hram je osveštao episkop banjalučki Jefrem. Nešto kasnije uz crkvu je sagrađena i manja crkvena sala.

Crkva brvnara u Slatini ne samo graditeljskim odlikama i savršenim skladom svojih arhitektonskih oblika već i svojim vrijednim inventarom, podacima iz prošlosti ali i maštovitim legendama vezanim za nju, spada među najljepše i najzanimljivije spomenike te vrste.

Pored crkve se nalazi i groblje u kome se može vidjeti i nekoliko srednjovjekovnih nadgrobnih spomenika-stećaka, pronađenih tridesetih godina XIX vijeka. Mještani kažu da ih je nekada bilo 20-ak ali su dva najveća razbijena da bi poslužili za izgradnju bunara. Takođe u blizini crkve pronađena je ploča od lapora sa tekstom ispisanim na glagoljici, ova ploča je prvorazredni spomenik slovenske glagoljičke pismenosti i pripada periodu XIV i XV vijeka, kao i nekoliko kamenih krstova iz XVIII i XIX vijeka.

Crkva brvnara je spomenik pod zaštitom države.

Banjaluka.com